راهبردهای فراشناختی تدابیری هستند برای نظارت بر راهبردهای شناختی و کنترل و هدایت آن ها. به عنوان مثال وقتی دانشجویی برای شرکت در امتحان پایان ترم مطالبی را که قبلا مطالعه کرده است مجددا مرور می کند، نکات مهم را یادداشت کرده، قسمت های مهم کتاب را برجسته سازی می کند، در واقع  از راهبرهای شناختی استفاده کرده است. حال اگر دانشجویی بخواهد پس ازمطالعه و یادداشت برداری، به سوالات پایان هر فصل پاسخ دهد،یعنی از خودآزمون بگیرد، این ارزشیابی یک نوع راهبرد فراشناختی می باشد.

به طور کلی راهبردهای فراشناختی را در سه دسته جای می دهیم:1)راهبرد برنامه ریزی 2)راهبرد نظارت و ارزشیابی و3)راهبرد نظم دهی

برنامه ریزی : تعیین هدف یا اهداف برای یادگیری ومطالعه دروس، تنظیم زمان لازم برای مطالعه ، تنظیم سرعت مناسب مطالعه ،تحلیل موضوع یادگیری وانتخاب روش ها وشیوه های مناسب یادگیری در حیطه ی رهبرد برنامه ریزی قرار می گیرند.

نظارت و ارزشیابی : ارزشیابی یعنی مطلع شدن دانشجو از چگونگی پیشرفت خود در فراگیری مطالب درسی؛به گونه ای که برکارش نظارت آگاهانه داشته باشد.ازجمله راهکارهای ارزشیابی پرسش از خود هنگام درس خواندن،یادداشت برداری، پاسخ دادن به پرسش های پایان هرفصل و مدیریت سرعت و زمان هنگام ارزشیابی است. از دیگر راهبردها قدرت پیش بینی سوالات امتحانی دریک درس است که این مهارت نیز به یادگیری و تسلط بیشتر دانشجو روی مطالب درسی کمک می کند.

نظم دهی : نظم دهی یعنی این که هنگامی که دانشجو خود را مورد ارزشیابی قرار داد و از راه نظارت دریافت که بعضی از شیوه و روش ها موثرنبوده درصدد جبران خطاهای خودبرآمده وسعی می کند تا خطاهایی موردنظر را اصلاح نماید.به عنوان مثال اگر در زمان مطالعه ضعف داشته باشد سعی می کند تا زمان مناسب را برای مطالعه ی آن مطلب درسی تنظیم کند.

تفاوت خواندن reading و مطالعه کردن studying

از دیگر فرایندهای شناختی که می تواند تفاوت سطح یادگیری در افراد را مشخص کند به نحوه مطالعه افراد بستگی دارد. به نظر میرسد تفاوت بازدهی و نتیجه گیری افرادی که به یک میزان وقت و انرژی برای یک درس گذاشته اند به تفاوت نحوه مطالعه آنها مربوط باشد که بجای مطالعه صحیح فقط به خواندن اکتفا داشته اند. آنها بجای مطالعه صحیح ، فقط مطلب را از رو می خوانند .خواندن فرایندی است که آن را برای کسب اطلاعات از موضوعی بکار می بریم اما مطالعه فرایندی است برای یادگیری و به ذهن سپردن دانسته ها.

برای اینکه مطالعه مفیدتری داشته باشیم بهتر است کارهای زیر را انجام دهیم:

- خوب گوش دادن و یادداشت برداری از نکات مهمی که توسط اساتید بیان می شود و یا روی تخته کلاس نوشته می شود.

- استفاده از زیر نویس و راهنمای کتاب درسی.

- خط کشیدن زیر کلمات کلیدی هر مطلب به شرطی که همه ی کلمات را مهم ندانیم.

- حاشیه نویسی کتاب از نکات چالشی در هر صفحه.

- برای هر صفحه یک یا دو سوال مهم طرح کنیم و پاسخ آن را در متن بخوبی بخوانیم.

- در دروس حفظی از بر کردن و تکرار بازخوانی یادداشتها.

نمونه ایی از راهبرد های یادگیری(شناختی و فراشناختی)

روش پس ختام(پس خبا)

این روش شامل شش مرحله می باشد که به ترتیب عبارت اند از: پیش خوانی(preview):دراین مرحله به صورت روزنامه وار مطالب یا یک فصل ازکتاب را می خوانیم تا برداشتی کلی از موضوع داشته باشیم .مرحله دوم سوال کردن از خود(Question): دراین مرحله،با خواندن هرقسمت یا فصلی از کتاب از قسمته های مهم برای خودسوال طرح می کنیم. مرحله ی بعد خواندن(Reading): دراین جا مطالب به طور کامل وبا دقت مطالعه می کنیم. مرحله تفکر(Reflect): دراین مرحله بین مطالب جدید و مطالب آموخته شده ی قبلی ارتباط ایجاد می کنیم. حفظ کردن(Recite): دراین وهله مطالبی را که خوانده ایم برای خود تکرار می کنیم. مرورکردن(Review): به سوالات بدون مراجعه به منبع یا متن درسی پاسخ می دهیم. مرور همان دوباره خواندن است اما برای همه ی دروس وکتاب ها مورد استفاده قرا نمی گیرد. (نکته اینکه راهبرد حفظ کردن برای فصل های معین یک کتاب اما راهبرد مرور برای کل یک کتاب درسی به کار گرفته می شود.) 

روش کاپس

  همان طور که گفته شد روش پس خبا برای متون علمی مفید می باشد.اما از روش کاپس(CAPS) برای مطالعه متون و منابع ادبی استفاده می شود. این روش شامل چهار مرحله است: 1) چه کسانی شخصیت های(Characters) داستان را تشکیل می دهند؟ 2)هدف(Aim) از نوشتن این داستان چیست؟ 3)چه مشکلی(Problem) در جریان داستان پیش آمده است؟ 4)چگونه می توان این مشکل را حل(Slove) کرد؟

روش مردر

شامل موارد زیر است: 1)حال و هوا (mood):  پیش از شروع مطالعه ی حال و هوای آن را پیدا کنید یعنی سرحال و آماده ی یادگیری باشید و تا پایان مطالعه آن حالت را حفظ کنید.  2)درک وفهم (Understand):  تا جایی که می توانیم مطلبی را که می خوانیم به طور عمیق درک کرده و قسمت هایی را که متوجه نمی شویم، علامت گذاری می کنیم تا دوباره به آن ها برگردیم . 3)یادآوری (Recall): نه تنها مطلبی را که خوانده ایم به یاد می آوریم؛ بلکه آن را از طریق تجزیه و تحلیل مفاهیم کلیدی و تفکر تغییر شکل داده و به زبان معیار و قابل فهم بازگو می کنیم. 4)کشف وهضم (Detect and Digest):  :به قسمت های قبلا خوانده شده که آن ها را نفهمیده ایم مراجعه می کنیم از راهبردهایی به جز آن چه که به کار بسته ایم، استفاده می کنیم. 5) بسط و گسترش (ٍExpand): به مطالب خوانده شده شاخ و برگ می دهیم. سولاتی را که ممکن است از نویسنده ی کتاب در صورت دسترسی به او داشته باشیم، از خودمان می پرسیم؛انتقادات و پیشنهادات خود را بیان می کنیم.  6) مرور و پاسخ (Review): :به مطالب خوانده شده شاخ و برگ می دهیم. سولاتی را که ممکن است از نویسنده ی کتاب در صورت دسترسی به او داشته باشیم، از خودمان می پرسیم؛انتقادات و پیشنهادات خود را بیان می کنیم.